Finansal Özgürlük Yolculuğuna Yeni Başlayanlar Tarafından En Çok Yapılan Hatalar

Herkese selamlar.

Bugün sizlerle genellikle finansal özgürlük yolcululuğuna yeni başlamış kişilerin yaptığı hatalardan bahsedeceğim. Bunların birçoğunu ben de yaşadım ve ders almaya çalıştım. Hepsi aslında insan zaaflarından dolayı oluşan ve kolaylıkla düzeltilebilecek hatalar, fakat düzeltilmediği takdirde portföyünüze ve finansal sağlamlığınıza çok büyük zararlar verebilir.

Öyleyse başlayalım.

1. Günlük Fiyat Takibi Yapmak

Bu, en çok yapılan ve vazgeçilmesi en zor hatalardan bir tanesi. Gün içerisinde işlem yapmayı düşünmememize rağmen o fiyatlara bakmaktan kendimizi alamıyoruz. Kısa vadede hiçbir anlam ifade etmiyor fakat yine de yeşili görünce seviniyor, kırmızı görünce üzülüyoruz. Bu psikolojinin üstesinden gelmenin yolu mümkün olduğunca telefonu elinize almadan gün içerisinde 1 belki 2 defa ne olmuş diye fiyatlara bakıp sonra kapatmak. Sürekli portföyü açıp kırmızı ve yeşilleri takip etmek bir süre sonra psikolojinize zarar vermeye başlayacak.

Bunun yerine 3 ayda bir yayınlanan faaliyet raporlarını ve finansal tabloları didik didik edip başkalarının göremediği bir şey var mı diye araştırmak çok daha fazla değer katacak ve finansal okuryazarlığınızı geliştirecektir. Gün içerisinde teknik analiz ile işlem yapmıyorsanız fiyatlara bakmanın hiçbir yararı yok.

2. Çok Fazla Hisse Değiştirmek

Eğer bir hisse senedini alma sebebiniz değişmediyse sırf fiyatı yükselmiyor diye satmak yapılabilecek en büyük hatalardan biridir. Bunu zaman zaman ben de yaşıyorum. Diğer hisseler yükselirken sizin hisseniz yerinde sayıyorsa FOMO(fear of missing out) psikolojisi ile giden trene atlamak isteyebilirsiniz. Bu, bazen işe yarar, çoğu zaman ise size komisyon harcatmaktan ve yatırımcı olarak stratejinizi bozmaktan başka işe yaramaz. Eğer hisseyi alım sebebinizi birkaç cümleyle açıklayamıyorsanız muhtemelen çok araştırmadan ve içselleştirmeden aldınız ve pozisyonda rahat değilsiniz demektir.

3. Dış Seslerden Çok Etkilenmek

Bu da aslında yukarıda bahsettiğim pozisyonuna güvenmemekle ilgili bir durum. Eğer çevreden çok etkilenen biriyseniz, en ufak olumsuz haberler bile size hisseyi sattırmak için bir bahane oluşturabilir. Günümüzde sosyal medya sayesinde birçok veriye çok kolayca erişebiliyoruz fakat bunun yanında olumsuz ve hatta yanlış haberlere de açığız. Kaynağını sorgulamadan ve etkilerini dikkatlice tartmadan tüm haberlerden ve düşüncelerden etkilenen biriyseniz haber takibi ve sosyal medyayı azaltın. Bunun yanında sizinle benzer yatırım tarzına sahip kişilerden oluşan bir arkadaş grubu sayesinde uzun yıllar boyunca sürecek finansal özgürlük yolunda hem çok değerli yol arkadaşları edinmiş olursunuz, hem de birbirinizi zor zamanlarınızda destekleyerek psikolojinizi diri tutarsınız. 

4. Herhangi Bir Sebeple Portföyü Bozmak

Hisse senetleri diğer yatırım araçlarının aksine yüksek riskli ve düzensiz getiriye sahip varlıklardır. Bu nedenle bir hissenin ne zaman fiyatının artacağını öngöremezsiniz. Alırsınız yıllarca sabit fiyatta kalıp deyim yerindeyse süründürebilir ve sonra 2 ay içerisinde hedef fiyatınıza gelir. Ya da tam tersi siz aldıktan hemen uçuşa geçer ve yeteri kadar alamadığınız için arkasından bakarsınız. Bu nedenle kısa vadede ihtiyaç duyacağınız parayla yatırım yapmamak en doğrusudur. Bu kısa vade kişiden kişiye değişiklik gösterebilir fakat benim tavsiyem her zaman kenarda sizi idare edebilecek 2-3 aylık maaşınız kadar para tutmak sizi finansal açıdan zor durumlara düşmekten koruyabilir. Kısa vadede ihtiyacınız olan parayla hele krediyle yüksek riskli pozisyonlara girmek sizi bir anda terste bırakarak fakirleştirebilir. Unutmayın, para kazanmanın tek yolu para kaybetmemeyi öğrenebilmekten geçiyor.

5. Karda Oturamamak

Bu, yakın zamana kadar benim de çözemediğim ve her seferinde tekrar tekrar yaptığım hatalardan biriydi. Yatırımcılar genellikle zararda oldukları pozisyonları tutmak ve karda olanları satma eğilimindedir. Eldeki bir kuş daldaki iki kuştan daha değerlidir söylemine uygun olarak karlı hisselerden karımı alayım bakış açısı sizi çok büyük kazançlardan mahrum bırakır. Ünlü yatırımcılar Warren Buffett, Peter Lynch ve Philip Fisher en büyük karlarını uzun süre satmayıp elinde tuttukları hisselerden elde etmişlerdir. Sahip olduğunuz hisseler geçici süreyle sizin düşündüğünüz hedef fiyatın üzerine çıkabilir. Böyle durumlarda tekrar tekrar pozisyonunuzu gözden geçirerek kaçırdığınız bir durum var mı kontrol etmelisiniz. Eğer gelecekteki hedefiniz çok büyükse, kısa zamanda elde ettiğiniz 2-3 katlık kazançlar size pozisyonu kapattırmamalıdır. Bu bölümü Philip Fisher’ın şu sözüyle kapatmak istiyorum.

“Cazip bir hisse senedinin kısa vadeli fiyat hareketlerini tahmin etmek o kadar zordur ki, bu hissenin satılıp daha sonra düşük fiyattan geri alındığı nadir anlarda elde edilen karlar, yanlış zamanlama ile kaybedilen karlar yanında önemsiz kalır.”

6. Maliyet Yanılgısı ile Düşük Maliyetli Hisselere Ekleme Yapamamak

Bu da özellikle yeni başlayan acemi yatırımcıların yaptığı büyük hatalardan birisi. Başlangıç olarak düşük miktarda yaptıkları yatırımın değerinin çok yükselmesiyle o pozisyona ekleme yapmaktan çekinme durumuna sık sık düşmüşüzdür. Maliyetim yükselecek endişesi tamamen boş bir endişe çünkü sizin maliyetinizin kimseye hatta size bile faydası yok. Önemli olan nominal olarak yaptığınız kar miktarı ve kazandığınız paradır. 1 lira maliyetli 100 adet Aselsan hissesinin kimseye bir faydasının olmadığı aşikar. Önemli olan sermayenizi ne kadar büyük bir hızla büyütebildiğinizdir.

Toparlayacak olursak,

Bu yazıda yeni başlayan ve acemi yatırımcıların yaptığı hatalardan birkaçını paylaşmaya çalıştım. Umarım finansal özgürlük hedefleyen ve bu hedef doğrultusunda yeni yatırım yapmaya başlayanlara faydalı olur. Herkese sağlıklı ve bol kazançlı günler dilerim.

Bay Tutumlu