Eurobond Rehberi

Eurobond Rehberi

15 Nisan 2020 98 Yazar: Bay Tutumlu

Eurobond, devlet ya da şirketlerin, kendi ülkeleri dışında kaynak sağlamak amacıyla, uluslararası piyasalarda yabancı para birimleri üzerinden satışa sundukları, genellikle uzun vadeli borçlanma aracıdır. Yani eurobond alarak bir nevi eurobondu ihraç eden kuruma yabancı para cinsinden borç vermis oluyoruz. Bu, T.C hazinesi olabileceği gibi çesitli bankalar ve şirketler de olabilir. Adında euro olması, eurobondların sadece euro cinsinden çıkarılabileceği anlamına gelmemektedir. Dolar cinsinden de ihraç edilebilirler. Ben devlet garantili olduğu icin genellikle 5-30 yıl vadeli ihraç edilen usd cinsinden hazine eurobondlarını tercih ediyorum. Çok büyük oranda kuponlu olarak çıkarılan devlet eurobondlarının usd cinsinden olanları yılda 2 kez, euro cinsinden olanları ise yılda 1 kez kupon ödemesi yapmaktadır.

Nasıl Alırız?

Esasında eurobondlar büyük ve kurumsal yatırımcılar icin ihraç edilirler. Tahvilin kupon oranı o zamanki faiz oranları ve ülke ekonomisinin durumuna göre belirlenir. İhraç tarihinden sonra da yine faizler ile ters orantılı olacak sekilde eurobond fiyatları hareket eder. Tahvillerin ihraç bilgilerine(prospektüs) ilgili tahvilin kodunu bourse.lu sitesinde aratarak ulaşabilirsiniz. Minimum alım miktarları değişmekle birlikte 200 bin usd ve katları şeklindedir. Kurumsal yatırımcılar ve finansal kuruluşlar(bankalar) aldıkları bu eurobondları ikincil piyasada uzerine komisyon koyarak bireysel yatırımcılara satarlar. 

Ülkemizde birçok büyük bankadan hazine eurobondu alabilirsiniz. Benim bildiklerim, Is bankası, Ziraat bankası, TEB, Garanti Bankası, Denizbank, HSBC. Kendi bankanızı arayarak ya da şubeye giderek minimum alim-satım miktarlarını öğrenebilirsiniz. Benim işlem yaptıgım bankalardan iş bankası, TEB ve Garanti Bankasında minimum alim miktarı 1000 usd.(son günlerde Garanti bankasında min alim miktarı 10 bin usd olarak güncellendiğine dair yorumlar paylaşıldı) Internet bankacılığı ya da şubeden satın alabilirsiniz. Alim saatleri değişmekle birlikte is günlerinde 11-17 arası diyebiliriz. Alim satım marjları %1.5 seviyesinde, herhangi bir komisyon veya saklama ücreti alınmıyor. Bazı bankalar t+2 valorlu olarak islem yaparken bazıları direkt olarak stoktan alıma izin vermektedir. 

Neden Alinmali?

Hepimiz hisse senetlerine yatırım yapıyoruz. Yatırım yaptığımız şirketlerin bazilarinin döviz pozisyonları arti bazilarinin ise döviz borcu mevcut. Özellikle döviz borcu yüksek olan şirketler, kriz ve kur dalgalanmalarından olumsuz etkileniyorlar. Ya da yatırım yaptığımız şirketin yurt dışına ihracatı olmayabilir. Dövizle alıp TL ile satış yapan bir şirket de yine kur dalgalanmasından olumsuz etkilenecektir. Bu gibi durumlara karşı, hedge mekanizması olarak portföyümde bir miktar eurobond bulunduruyorum. Bunun dışında uzun vadede aydan aya sabit usd getirisi elde etmek istiyorum. Ülkemizde yerel para birimimize olan güven maalesef düşmüş durumda. Bu nedenle finansal özgürlük yolunda pasif gelir hedeflerimi usd cinsinden takip etmeyi daha mantıklı buluyorum. Uzun vadede usd/try paritesinin artacağını da öngörürsek sabit usd geliri elde etmek fena bir yatırım olmayacaktır.

ABD’de tahvil yatırımları her zaman getirilerinin hisse senetlerinden düşük olması nedeniyle ikinci planda kalırlar ve yatırımcılar tarafından pek tercih edilmezler. Ülkemiz gibi risk priminin yüksek olduğu yerlerde ise yabancı para cinsinden tahviller, eğer ülkenin default olmasını yani borçlarını ödeyemeyecek duruma gelmesini beklemiyorsanız dolar bazında ciddi bir fırsat yaratmaktadır. Özellikle bist100 ve bist30 endeksinin uzun vadede dolar bazında yerinde saymasıyla, hisse secmek istemeyen yatırımcılar, eurobond alarak 10 yılda dolar bazında portföyünü en az 2 katına çıkarma potansiyeline sahiptir.

Riski Nedir?

Devlet eurobondlarında birden fazla risk unsuru bulunmaktadır. Bunlar temel olarak faiz riski, iflas riski, kur riski ve yeniden yatırma riski olarak adlandırabiliriz. Faiz riski, tipki diğer tahvillerde olduğu gibi eğer eurobondu vadesinden önce satmak isterseniz piyasa faizleri ile ters orantılı olarak hareket eden eurobond fiyatları yüzünden edebileceğiniz zararın riskidir. Piyasa faizleri yükselirken eurobond fiyatları düşmekte, faizler düşerken ise fiyatlar yükselmektedir. Yani, al-sat uzerinden para kazanma amacında iseniz, piyasa faizlerinin yüksek olduğu zamanlarda alim yapmanız faydanıza olacaktır. Öte yandan vade sonuna kadar tutmayı planlıyorsanız bu risk sizin icin yoktur diyebiliriz. Iflas riski, TC devletinin temerrüde düşmesi yani kupon odemelerini geciktirmesi, yapılandırması veya tamamen ödememesi gibi bir durumla karşılaşılması riskidir. Kur riskini, eğer tl den dönüşüm yapıp eurobond alıyorsanız dolar/tl kurunun sizin aldığınız seviyenin altına düşerek zarar ettirmesi olarak düşünebiliriz. Yeniden yatırma riski ise, piyasa faizlerinin ne olacağı bilinmediğinden alınan kuponların yeniden eurobond olarak degerlendirilmek istenmesi durumunda ayni fiyatlarda yatırılıp yatırılamayacağının bilinememesi riskidir.

Tüm bu riskler içerisinde benim gibi vadesine kadar eurobond tutup kuponları ile pasif gelir yaratma hedefinde olanlar icin en büyük risk iflas riski, digerinin ise yeniden yatırma riski oldugunu düşünüyorum.

Neden usd mevduat degil de eurobond?

Usd mevduatın stopaj oranı su anda %18 seviyesinde ve faiz oranları oldukça düşük.(%1-2) Bu nedenle kısa vadeli usd mevduat ancak eurobond almak icin piyasa faizlerinin yükselmesini beklerken paranin degerini koruma amaçlı uygulanabilir diye düşünüyorum. Bunun dişinde eurobondların uzun vadeli(5-30 yil) yatırım araçları olması, kısa vadeli yatırım düşünenleri usd mevduata yönlendirebilir.

Eurobondların vergi mevzuatı diğer yatırım araçlarından biraz farklıdır. Eurobondlarda kupon gelirleri ve alim-satım kazancı ayrı iki sekilde vergilendirilmektedir.

Hazine eurobondları icin kupon geliri icin stopaj oranı %0 olarak belirlenmiş durumda. Peki bu ne demek oluyor? O takvim yılı içerisinde(2022 yılı icin 70.000 tl olarak belirlenmiş) eurobondlardan elde edeceğiniz kupon geliri olarak beyan limitini aşmazsanız beyanname vermek zorunda degilsiniz. 70.000 tl üzeri kupon geliri elde ederseniz de stopaj %0 olarak uygulanıyor fakat diğer menkul sermaye gelirleriniz(kira, hisse senedi vs) ile birlikte gelir vergisine tabi oluyorsunuz. 70.000 tl’ye kadar olan bu beyanname vermeme serbestisi uzun vadede çok ciddi avantaj sağlamaktadır.

Alim satım kazancı icin ise herhangi bir limite tabi olmadan gelir vergisi diliminize göre vergilendirme yapılmaktadır. Burada satış fiyatı o günkü TCMB kurundan TL’ye çevrilerek alım-satım karı bulunmakta, daha sonra TUFE endekslemesi yapılarak aradaki fark kardan düşülerek net kar uzerinden vergilendirme yapılmaktadır. Detaylı bilgi icin 2020 menkul kıymetler vergi rehberini inceleyebilirsiniz.

Ne zaman alınmalı?

Bu sorunun cevabi kisinin özelinde, ancak kendisi tarafından verilebilecek bir cevap fakat eurobond getirilerini etkileyen parametrelerden kısaca bahsedelim.

T.C hazine eurobondları temel olarak 2 parametreden etkilenir.

1Turkiye CDS

2.ABD uzun vadeli tahvil oranları

CDS bir ulkenin risk  primi olarak adlandırılır ve genellikle 5 yıllık CDS dikkate alınır. Bir ulkenin risk primi ne kadar artarsa o ulkenin eurobondlarının fiyatları o kadar düşer yani getirisi o kadar artar çünkü yabancı yatırımcı bu riskli tahvili almak icin daha fazla getiri bekleyecektir. Yani eurobond almak isteyen yatırımcılar CDS’lerin nispeten yüksek olduğunu düşündükleri zaman yatırım yapmaları faydalarına olacaktır. CDS baz puan olarak ölçülür, ornegin Türkiye’nin su anda risk primi 710 bp seviyelerinde. Bu yüzde olarak %7.1’e karşılık gelmektedir.

ABD uzun vadeli tahvil oranları, daha global bir parametre olup FED tarafından belirlenen faiz oranları, ABD ekonomisinin büyümesi, ABD enflasyonu, global riskler vb birçok parametreden etkilenir. Son 1-2 yıldır ciddi sekilde talep alan ve düşen ABD tahvil faizleri FED’in faiz artırım sürecine girmesiyle yükseldi ve şu anda %3.3 seviyelerinde. Tahvil oranları ne kadar yüksek olursa eurobondumuzun da getirisi o kadar yüksek olacaktır.

Bunun dışında elinizde birikmiş usd mevduat yok ise, usd/try kur tahmini yapmak zorundasınız. Toplu parayla eurobond yatırımı yapılmamasını tavsiye etmemin nedeni budur. Önümüzdeki süreçte eğer doların TL’ye karşı deger kazanacağını düşünüyorsanız su anda usdye geçip eurobond almanız mantıklı bir hareket olur. Ancak en iyi tahminciler bile yanılabilmektedir. Bu konuda alacağınız risk eurobondunuzun getirisi konusunda belirleyici olacaktır.

Peki senin stratejin nedir?

Ben toplu parayla alim yapmak yerine, aydan aya biriktirdiğim usd ile dollar cost averaging yöntemini deniyorum. Ek işlerimden gelen bir miktar usd gelirim var, bunun uzerine kupon getirilerim ve kendi yaptıgım eklemeler ile her ay ya da 2 ayda bir 1000 usdlik alımlar yapıyorum. Eurobond alırken hem kısa ve orta vadeli(5-10) yıl, hem de uzun vadeli eurobondlar alıyorum.(15-20 yıl) Hedefim, vergi beyan limitinin altında kalarak yılın 12 ayında pasif gelir elde etmek oldugundan farklı vadelerde eurobondlar alarak homojen bir dagilim yaratmaya çalışıyorum. Eurobond alırken piyasa zamanlaması yapmak ne kadar doğru olur bilemiyorum fakat hisse senetlerinde uyguladığım güvenlik marjının bir benzerini eurobondlar icin de uygulamaya çalışıyorum. Alim icin belirlediğim bir getiri oranı(ornegin %6.5) var ve bu oranın altına inmemeye çalışıyorum. Eğer almak istediğim eurobondun bileşik getirisi bu oranın altında ise bekliyorum veya parami başka alanlarda degerlendiriyorum.